Drents Museum

Armenië is zo’n land waar ik nou graag eens naar toe zou gaan. De kans dat dit gebeurt is klein. Dankzij het Drents Museum kon ik er toch naar toe en ik hoefde er niet voor te vliegen wat aanzienlijke CO2-uitstoot bespaart. Gewoon met de trein naar Assen om je onder te dompelen in rijke en fascinerende geschiedenis van dit kleine Kaukasus land dat overigens ooit een enorm rijk was. Die eeuwenoude geschiedenis toont het Drents Museum aan de hand van bijzondere objecten, alle uit het History Museum in Jerevan. Topstuk was natuurlijk de reliekschrijn met een stukje hout van de mythische Ark van Noach die op de Ararat zou zijn gestrand na de zondvloed. In de 4de eeuw ontving bisschop Jacob Nisibis dat stukje hout uit de handen van een engel. Jacob was op zoek naar de ark maar in de persoon van de engel verhinderde de Heer hem de heilige ark te banaderen. Dat stukje hout was een troostprijs zeg maar. Noach wordt beschouwd als stamvader van het Armeense volk. Jezus zou overigens ook het Aramees als voertaal hebben gebruikt. De Ararat ligt sinds de Armeense genocide in 1915 in Turkije. Toentertijd was Turkije het Ottomaanse rijk. De Turken vermoordden honderden mensen van de Armeense elite en deporteerden vervolgens de Armenen naar het zuiden van Syrië. Ongeveer 500.000 Armenen stierven tussen 1915 en 1918. Toen Armenië deel ging uitmaken van het Sovjetrijk werd het deel waar de voor Armenië heilige Ararat aan de Turken gegeven. In 1991 werd Armenië onafhankelijk maar de Ararat bleef Turks grondgebied. Behalve de fascinerende mythe rond de ark is Armenië rijk aan een oude geschiedenis en beschaving. Zo is er een zilveren beker uit 2000-2200 v. Christus. Ongelofelijk hoe gedetailleerd deze beker in zilver gedreven is. In onze gebieden liepen de mensen destijds nog in dierenvellen. Ook de dierfiguren in brons en klein zijn opmerkelijk gedetailleerd. Dat geldt ook voor de kleitabletten. Hulde aan het DM dat terecht bekend staat om dit soort spraakmakende exposities.

Een van de verworvenheden van corona: de tijdssloten in musea. Die zouden zeker bij publiekstrekkers gehandhaafd moeten blijven. Want druk was het wel bij Frida Kahlo. Frida Kahlo is een icoon. Bij het zien van haar werk vraag je je soms wel af: waarom? Is dat vanwege haar kunst of is dat door haar getormenteerde leven? Ik vermoed de combinatie, waarbij de tragiek van haar leven zeker een bepalende rol speelt. Want schildertechnisch gezien is het werk niet eens van zo’n grote kwaliteit. De verhoudingen kloppen niet altijd, de perspectieven werken daardoor soms vervreemdend. Haar toets is die van een goede amateur. Licht en schaduw en het weergeven van stoffen, dat heeft ze niet zo goed in de vingers als lawezeggen de Hollandse meesters of de Franse impressionisten. Het is meer een soort naïeve kunst. En toch heeft ze een enorme aantrekkingskracht op mensen. Haar levensverhaal is bekend. Als kind polio, vervolgens een vreselijk tramongeluk waardoor haar wervelkolom ernstig beschadigd raakt en haar liefde voor de Mexicaanse kunstenaar Diego Rivera. Een haat-liefde verhouding waarin de als een feministe geëtaleerde Frida zich toch ondergeschikt maakte aan Rivera, hoewel ze zelf ook de nodige affaires beleefde met zowel mannen als vrouwen. Wat echter vooral indruk maakt is haar wil om zich niet aan haar sores over te geven. Ze schildert haar ellende van zich af en dàt doet ze dan indrukwekkend. Ze toont haar ellende en verdriet onverbloemd en dat maakt haar werk zo krachtig. Ik had er graag meer van gezien. Naast de ongeveer 30 schilderijen zien we in deze expositie vooral ook veel parafernalia zoals haar korsetten, beenprothese, juwelen en kleding. Desalniettemin was de expositie die de moeite waard.

Werkelijk fantastisch is de expositie Barbizon van het Noorden in het Drents Museum. Vanaf ongeveer de helft van de 19de eeuw ontstond in Barbizon bij Fontainebleau een stroming in de schilderkunst waarbij realisme zijn intrede deed: de zogenoemde ‘school van Barbizon’. Voortaan trokken schilders de natuur in om direct in het buitenleven die natuur op het doek te gaan weergeven. Voorheen gebeurde dat alleen in het atelier. Dat kon ook omdat de tube was uitgevonden en verf dus meegnomen kon worden veel beter werd bewaard. Millet, Corot, Daubingny en Jongkind zijn enkele pioniers van het eerste uur. Er zouden vele ‘scholen’ volgen. Ook in het woeste en ruige Drenthe streken schilders als Mesdag, Van Gogh, Mauve en Israëls neer om in navolging van hun Frans collega’s de natuur in olieverf te vereeuwigen. De expositie ‘Barbizon van het noorden’ in het Drents museum geeft een prachtig overzicht van de periode 1850-1950. En hoewel de uitgangspunten van schilderen naar de natuur hen bond, is het zo mooi om te zien dat iedere schilder zijn eigen signatuur heeft. De romantiek van Israëls in de Drentse madonna of het eenzame hunebed in dat ongerepte Drenthe van Willem Roelofs. Natuurlijk is ook de turfschuit te zien van Van Gogh. En dan denk ik toch even aan een zeldzame foto van mijn grootouder die midden in de turf staat aan het begin van de 20ste eeuw. Opnieuw is het Drents museum erin geslaagd een schitterende tentoonstelling samen te stellen. We hebben echt genoten van deze prachtige ode aan Drenthe. een provincie waar een deel van mijn roots liggen. Misschien dat ik me er daarom zo thuisvoel?

Sprezzatura kun je vertalen als zonder moeite of nonchala, maar ook als virtuoost. Het is de titel van de overzichtsexpositie van 50 jaar Italiaanse schilderkunst uit de tweede helft van de 19de eeuw. Rafaël, Da Vinci, Michelangelo, Fra Angelico, Botticelli, dat zijn namen uit de Italiaanse renaissance die vrijwel iedereen kent. Maar wie kent Guiseppe Pelliza, Giovanni Seganti, Antonio Mancinini of Giacomo Favretto? Ik niet. Maar nu wel, want ze zijn met veel andere collega’s nu in het Drents Museum te zien. Een feestje van Italiaans realisme en een vleugje romantiek. Zonder schijnbare moeite geven de kunstenaars uit deze periode een beeld van het leven op het Italiaanse platteland of in de grote steden. Het is een overzicht van een wereld die niet meer bestaat, maar die op levendige wijze bewaard is gebleven door meesters uit de Italiaanse kunst die net zoveel waardering verdienen als hun voorvaderen uit die Italiaanse gouden renaissance. Het bestrijkt de periode 1860-1910. Dat is niet voor niets. In 1860 ontstond na hevige strijd de Italiaanse eenheidsstaat. Die bracht niet het beloofde en verwachte geluk. Sociale ongelijkheid bleef bestaan, werd soms nog erger. Kunstenaars uit die tijd gebruikten hun talent om de ongelijkheid, armoede en uitbuiting op het doek vast te leggen. Meesterlijk is ‘Aan de studie’ van Antonio Mancini. Het deed me direct denken aan ‘Titus aan de lessenaar’ van Rembrandt. Ik kan alleen maar zeggen: ga naar Assen, je zult er geen spijt van krijgen!

Een museum dat telkens weer een erg duidelijke presentatie weet neer te zetten. Vooral het nieuwe deel van het museum voor de tijdelijke exposities is erg mooi. Aanrader!

Leuk museum met mooie tentoonstelling ‘The Glasgow Boys’. Erg mooi gebouw en goed opgezet. Wat het museum standaard in bezit heeft is ook goed te noemen.